Redukcja cellulitu - Pistolet Sportowca w świetle badań

1. Wstęp
2. Co to jest cellulit (epidemiologia, patofizjologia, podział)
3. Sposoby działania masażu, wibracji na tkanki (Pistolet Sportowca)
4. Materiał i metodyka 
5. Analiza wyników i zdjęć z badań. Omówienie badań
6. Wnioski

• Wstęp

Cellulit jest defektem skóry, który dotyka większość kobiet w dzisiejszych czasach. Pojęcie cellulite zastosowano pierwszy raz w 1922 roku i do dziś jest bardzo często używane. Pomimo wysokiej częstotliwości występowania (około 80-90% u kobiet) opublikowano niewiele danych epidemiologicznych i badań na temat jego występowania, zapadalności i czynników towarzyszących schorzeniu. Niniejsza praca ma nakreslić problem jakim jest cellulit, pokazać sposoby leczenia oraz przybliżyć wnioski na podstawie  badania z wykorzystaniem masażera wibracyjnego. 

 

• Czym jest cellulit?

Cellulit jest terminem charakteryzującym zmienioną topografię skóry, zwanej popularnie jako “skórka pomarańczowa”. Cellulit (ganoid lipodystrophy, GLD) jest bardzo częstą przypadłością kobiet i znacznie rzadszą mężczyzn. Według badań Kaszuby i Adamskiego obejmuje najczęściej okolice ud, pośladków, bioder, brzucha oraz wewnętrzne okolice stawów kolanowych. Natomiast  Pugliese uważa, że cellulit może obejmować tylko okolice ud i pośladków.

Opisywany jest także jako włókniejące zwyrodnienie tkanki łącznej. Należy zwrócić uwagę, że GLD to nie cellulitis – opisywany w dermatologii jako stan zapalny. W cellulicie nie występuje zapalenie, a jedynie zmiany zwyrodnieniowe tkanki podskórnej . 

Epidemiologia. 

Predyspozycje do rozwoju lipodystrofii popularnie zwanej cellulitem są uwarunkowane zarówno czynnikami niemodyfikowanym jak i modyfikowanym. Do najważniejszych czynników niemodyfikowalnych możemy zaliczyć:

• płeć - cellulit znacznie częściej występuje u kobiet,
• rasę - GLD występuje zdecydowanie częściej u kobiet rasy białej niż czarnej czy żółtej,
• indywidualny dla każdego organizmu rozkład tkanki tłuszczowej,
• czułość, liczbę i stan gotowości receptorów hormonalnych na afektywnych komórkach,
• predyspozycję do rozwoju angiopatii obwodowej (lub skłonność do występowania niewydolności krążenia)

Znaczenie w nasileniu GLD mogą mieć także czynniki modyfikowalne, zaliczane do szerokiego pojętej higieny życia.

1. Czynniki żywieniowe: źle zbilansowana dieta z nadmiernym spożyciem tłuszczów; nadmierna podaż soli w diecie lub zbyt mała podaż błonnika w diecie.
2. Czynniki związane ze stylem życia: siedzący tryb życia; przebywanie w jednej pozycji przez długi okres czasu; noszenie zbyt obcisłych ubrań; długotrwałe chodzenie w butach na wysokim obcasie; częste trzymanie kończyn dolnych w okolicy źródła ciepła.
3. Zaburzenia emocjonalne: długotrwały stres, depresja, uczucie lęku i złości

Dlatego warto zwracać uwagę i edukować pacjentów jak kluczowy dla ich zdrowia jest ich styl życia. 

Warto zaznaczyć także, że cellulit występuje u mężczyzn rzadko i jest wynikiem niedoboru androgenów wtórych do kastracji, hipogonadyzmu, zespołu Klinefeltera lub terapii estrogenowej stosowanej w leczeniu raka prostaty.

Patofizjologia. 

Rozróżnia się dwa główne typy cellulitu: wodny (twardy) i tłuszczowy (miękki). Rodzaj zależy od podłoża, na którym się formuje. 

Postać twarda najczęściej występuje u młodych kobiet, często bardzo aktywnych fizycznie. Czasem trudno jest odróżnić postać cellulitu wodnego od rozbudowanej tkanki mięśniowej, ponieważ tkanka ta jest zbita, ściśle przylega do mięśni i nie zmienia się wraz z pozycją ciała. Palpacyjnie można wyczuć, że warstwy powierzchowne mocno przylegają do głębszych struktur. Ten typ cellulitu dotyka najczęściej młodych, wytrenowanych kobiet, takich jak tancerki, sportsmenki czy nastolatki. Nie doświadczyły one wahań w masie ciała i tkanki nie straciły swojej elastyczności. Pacjentki z postacią twardą mogą borykać się także z rozstępami, suchością skóry i problemem z jej poprawnym odżywianiem.

Postać miękka cellulitu jest luźna, nie przylega ściśle do mięśni i obejmuje duże obszary skóry. Jest on wyraźnie widoczny, posiada fałdy i obrzmienia przypominające “pikowaną kołdrę”. Sprawia wrażenie jakby cellulit znajdował się pomiędzy warstwą skóry, a mięśni. Najczęściej występuje u kobiet mało aktywnych fizycznie, ponieważ jego występowanie można powiązać z obniżonym napięciem i wiotkością mięśni. Może pojawić się także u kobiet, które drastycznie zmieniły masę ciała. Dotyka, także osób z uwarunkowaniami genetycznymi. W odróżnieniu od postaci twardej zmiany ukształtowania powierzchni skóry zmieniają się wraz ze zmianą pozycji ciała. W postaci tej często występują zmiany w mikrokrążeniu.

Ponadto możemy rozpoznać także inne postacie cellulitu. Postać obrzękowa dotyka kobiet z zaburzeniami krążenia obwodowego ze skłonnością do obrzęków. Przy tej postaci po uciśnięciu palcem skóry pacjenta pozostaje zagłębienie, które stopniowo się wypełnia. Istnieje, także postać mieszana, która łączy cechy wyżej opisanych zmian skóry.

Stadia cellulitu. 

Stadia cellulitu różnicuje się w zależności od występujących zmian oraz intensywności ich objawów. M. Claude-Martin oraz M. Noszczyk wyróżnili 4 etapy powstawania cellulitu: 

1. Etap I -  to zmiany spowodowane zastojem żylnym i limfatycznym widoczne jedynie przy ucisku. W tej fazie ma miejsce gromadzenie się trójglicerydów przez adipocyty, ale komórki tkanki tłuszczowej nie są jeszcze uwypuklone. 
2.  Etap II - to moment gdy adipocyty zaczynają uciskać na naczynia krwionośne, co skutkuje obniżonym przepływem krwii. Naczynia włosowate zatracają prawidłową przepuszczalność, powoduje to „opuchnięcie” tkanki tłuszczowej i niedostateczny przepływ limfy.  Na tym etapie może wytworzyć się obrzęk co skutkuje nieregularną skórą. Etap ten charakteryzuje się także spadkiem elastyczności, a zmiany widoczne są po naciśnięciu fałdu skórnego. 
3.  Etap III - na którym nasilają się zaburzenia krążenia wokół nagromadzonych adipocytów. Zaczynają odkładać się złogi kolagenu i substancji podstawowej tkanki łącznej, co skutkuje zwłóknieniem niektórych części tkanki podskórnej, skóra ma nierówną, pofałdowaną powierzchnię, występują grudki i obrzęk, zmiany widoczne są już bez ucisku skóry. W obrębie objętej cellulitem tkanki tłuszczowej zagłębienia występują podczas napinania mięśni np. w pozycji stojącej, co określamy spontanicznym objawem „skórki pomarańczowej”
4. Etap IV - to etap, w którym złogi kolagenu zaczynają przekształcać się w twarde guzki, które mogą uciskać na naczynia krwionośne, włókna nerwowe czy wywoływać ból. Skóra w etapie IV jest pofałdowana z widocznymi guzami (także w spoczynku, a napięcie mięśni nasila widoczność) i wyczuwalnymi palpacyjnie stwardnieniami. Podczas nacisku zaawansowany cellulit może dawać dolegliwości bólowe. 

Na rozwój cellulitu ma wpływ wiele czynników, między innymi czynniki hormonalne, zaburzenia krążenia, zaburzenia procesu lipolizy w adipocytach czy szeroko pojęty styl życia.

Wpływ wibracji na ciało

Wibracje definiowane są jako rytmiczne i krótkotrwałe uderzenia o powierzchnię ciała, za sprawą których występują w tkankach drgania mechaniczne. W celu wywołania wibracji stosuje się masaż klasyczny, wykonywany ręcznie przez fizjoterapeutę lub masażystę, a także za pośrednictwem aparatów wibracyjnych. Źródłem wywoływania wibracji dla tego typu urządzeń może być prąd elektryczny, ciśnienie wody lub sprężone powietrze. Częstotliwość drgań w aparatach wibracyjnych waha się w przedziale od 500 do 7000 uderzeń na minutę.

Pod wpływem drgań mechanicznych następuje poprawa elastyczności i sprężystości skóry, a także stymulacja fibroblastów do produkcji kolagenu. Za sprawą przyśpieszonego metabolizmu komórkowego, krążenia krwi i chłonki, pojawia się fizjologiczne zaczerwienienie na skórze. Zwiększa się tym samym odżywienie tkanek oraz następują szybsze procesy usuwania zbędnych produktów przemiany materii. W tkance mięśniowej następuje pobudzenie procesów metabolicznych, zmniejszenie napięcia oraz skrócenie czasu regeneracji powysiłkowej.

Wykonywanie zabiegów z użyciem wibracji wpływa korzystnie na łagodzenie dolegliwości bólowych występujących w takich schorzeniach jak: zmiany zwyrodnieniowe stawów, dolegliwości bólowe kręgosłupa, artretyzm, skoliozy, a także w chorobach reumatoidalnych i neurologicznych. Wprowadzanie drgań mechanicznych na skórę i tkanki oddziałuje również na układ nerwowy. Działając na poziomie psychologicznym wibracje mogą powodować odprężenie, obniżenie odczuwania stresu, stanów lękowych i bezsenności. Stosowanie wibracji na niskim poziomie pomaga zmniejszyć napięcie, prowadząc do uspokojenia, wyciszenia i relaksacji. Wdrażanie silnych bodźców wibracyjnych wpływa na wzrost napięcia mięśniowego, prowadząc tym samym do pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Zastosowanie masażu wibracyjnego w medycynie sportowej opiera się głównie na łagodzeniu ostrego i przewlekłego bólu oraz na przywracaniu pełnej sprawności po urazach i uszkodzeniach mięśniowo-szkieletowych. Wykorzystywanie wibracji przed treningiem umożliwia przygotowanie aparatu mięśniowo-więzadłowego do wykonywania ćwiczeń o większej intensywności i dłuższym czasie pracy. Wprowadzanie drgań mechanicznych po skończonym treningu przyśpiesza regenerację mięśni, zwiększając przy tym ich siłę i wytrzymałość.

Urządzenia wibracyjne znajdują zastosowanie w medycynie, fizjoterapii, sporcie, kosmetologii i odnowie biologicznej. Najczęściej wykorzystuje się aparaty Aquavibron, Zabiegi trwają zazwyczaj od 10 do 30 min, są zazwyczaj bezbolesne i bezpieczne dla osoby masowanej. W treningach sportowych, coraz częściej wykorzystuje się platformy wibracyjne do masażu całego ciała (WBV), które służą w profilaktyce i prewencji urazów. Przeciwwskazaniem do stosowania tego typu zabiegów są nowotwory, owrzodzenia, zmiany skórne, ciąża, epilepsja, zaawansowana miażdżyca, a także obecność krwiaków, tętniaków.

Najnowszym urządzeniem do masażu wibracyjnego jest Pistolet Sportowca z podgrzewaną końcówką (masażer wibracyjny, urządzenie do masażu, pistolet do masażu, massage gun). Pistolet Sportowca pozytywnie wpływa na efekty prowadzonej terapii mięśniowo-powięziowej i może być stosowany przez ludzi w każdym wieku bez względu na poziom sprawności fizycznej.  Tym samym Pistolet sportowca poprawia ogólne samopoczucie, komfort w codziennym funkcjonowaniu. Pistolet Sportowca przyczynia się także do:

1. Rozluźnienia napiętych, sztywnych mięśni
2. Zmniejszenia bólu mięśni.
3. Poprawy jędrności skóry.
4. Poprawy zakresu ruchu w stawach.
5. Uwodnieniu powięzi.
6. Redukcji obrzęków limfatycznych.
7. Poprawy wyników sportowych.
8. Wspomagania rozgrzewki mięśni przed treningiem.
9. Poprawy wyników procesu fizjoterapeutycznego.
10. Poprawy ogólnego samopoczucia.
11.  Relaksu ciała.

 

Urządzenia to  posiada 5 poziomów intensywności wibracji od 1600 do 3200 uderzeń/min.  Urządzenie jest proste w obsłudze. Na korzyść wpływa także  możliwość przenoszenia urządzenia i wykonywania zabiegów poza domem, cicha praca urządzenia < 50dB, 5 różnych końcówek, dzięki którym można masować różne okolice ciała. Jedna z końcówek jest podgrzewana przez urządzenie, co jeszcze bardziej przyspiesza efekt rozluźnienia mięśni oraz redukcji cellulitu. Moc urządzenia to maksymalnie 60W. Czas pracy na jednym ładowaniu nawet do 5 godzin.

Materiał i metodyka badań. 

W badaniu wzięły udział 23 pacjentki, w wieku od 22 do 61 lat, gdzie średnia wieku grupy badanej wynosiła 39,5. Jednak planowany cykl regularnych 10 zabiegów (2 razy w tygodniu), które w założeniach składały się na całą terapię odbyło 12 Pacjentek, co stanowiło ponad 50% badanych. Należy jednak podkreślić pozytywne opinie całej grupy badanej na temat zabiegów i ich efektów i Pistoletu Sportowca. 

W grupie badanej znalazło się 12 pacjentek z średnim BMI równym 22,26 (co wskazuje na prawidłową masę ciała), tylko jedna pacjentka zmagała się z nadwagą. Pacjentki to kobiety zdrowe, aktywne zawodowo. W grupie badanej kobiety deklarują się jako umiarkowanie aktywnie fizycznie - średnio około 3 jednostek aktywności fizycznej na tydzień. Dieta w grupie badanej obejmowała standardowy model żywieniowy, a liczba przyjmowanych płynów przez kobiety wynosiła około 1,75 litra na dobę. 

Metodyka badań obejmowała 10 zabiegów Pistoletem Sportowca, polegająca na masażu wibracyjnym okolic mięśni pośladkowych, mięśni kulszowo-goleniowych i pasma biodrowo-piszczelowego. Każdy zabieg polegał na 20 - minutowym masażu wibracyjnym kończyn dolnych.  Masaż dzielił się na 10 minutowy zabieg dla jednej kończyny, a za każdym razem był poprzedzony ankietą. Ankieta dotyczyła samopoczucia oraz wrażeń bólowych pacjentki przed, w trakcie oraz po zabiegu. Wrażenia bólowe mierzone były w skali VAS. Na pierwszym spotkaniu z każda z pacjentek została przeprowadzona rozszerzona wersja ankiety oraz zostało zrobione zdjęcie poglądowe. Taka sama wersja ankiety oraz zdjęcie miały miejsce na koniec serii 10 zabiegów. 

Analiza wyników i zdjęć. Omówienie badania. 

Podczas całego cyklu 10 zabiegów zauważono znaczący spadek bolesności obszarów poddanych zabiegowi. Średnia ocena bolesności tkanki przed pierwszym zabiegiem na grupie 12 pacjentek wynosiła 1,46. Bolesność oceniano palpacyjnie przed zabiegiem.  Podczas oceny minimalna bolesność wskazująca na brak dyskomfortu wynosił 0 punktów, a maksymalny 5. Pacjentki zostały również poproszone o ocenę bolesności podczas trwania pierwszego zabiegu. Warto zaznaczyć, że podczas pierwszego zabiegu średnia bolesność wynosiła 2,3, gdzie minimalna wartość wynosiła 0, a maksymalna 7 punktów w skali VAS. 

W połowie 10 zabiegów masażerem wibracyjnym ocena bolesności tkanek pacjentek się zmieniła. Ocena bolesności przed 5 zabiegiem wynosiła średnio 1,2 w skali VAS, gdzie minimalna zanotowana wartość wynosiła 0, a maksymalna 5. Natomiast średnia ocena bolesności w czasie 5 zabiegu wynosiła 1,3, gdzie minimalna wartość wynosiła 0, a maksymalna 4.

Na koniec serii 10 zabiegów średnia ocena bolesności przed ostatnim zabiegiem wynosiła 0,3 punkty w skali VAS, gdzie minimalna wartość wynosiła 0, a maksymalna 2. Podczas ostatniego zabiegu średnia tkliwość wynosiła 0,35 punkty w skali VAS, gdzie minimalna wartość to 0, a maksymalna wartość wynosiła 1,5 punktów w skali VAS. 

 

Wyniki.

Podczas badań został zanotowany znaczny spadek bolesności tkanek pacjentek. Średnia różnica pomiędzy pierwszym, a piątym zabiegiem oceniana przed masażem wynosiła 0,26 punktów w skali VAS. Jednak średnia różnica pomiędzy piątym, a dziesiątym zabiegiem wynosiła 0,9 punktów w skali VAS, co daje średnią różnice 1,16 punktów w skali całej serii dziesięciu zabiegów. 

Średnia różnica oceny bolesności w czasie pierwszego, a piątego zabiegu wynosiła 1,0 punktów w skali VAS, natomiast różnica bolesności pomiędzy piątym, a dziesiątym zabiegiem wynosiła 0,95 punktów. Daje to średnią różnice 1,95 punktów w skali VAS w ocenie tkliwości tkanek podczas trwania serii dziesięciu zabiegów.  

Na zakończenie serii 10 zabiegów również została przeprowadzona ankieta sprawdzająca te same kryteria co początkowa, oraz zostało zrobione zdjęcie poglądowe. U żadnej z kobiet nie zanotowano zmiany masy ciała, zmiany stylu odżywiania, regularności w aktywności fizycznej, farmakoterapii czy szeroko pojętego stylu życia.  

Warto podkreślić subiektywne odczucia pacjentek, które w bardzo pozytywny sposób wypowiadały się o urządzeniu terapeutycznym. Pacjentki określały zabiegi jako odprężające, relaksujące, a około 58% deklaruje, że widzi pozytywną różnicę w kondycji swojej skóry. 100% grupy badanej zauważyło zmniejszenie bolesności masowanych tkanek w okresie zabiegów antycellulitowych. 

Wyniki te mogą sugerować, że zadowalające wyniki i efekt terapeutyczny uzyskany za pomocą masażera wibracyjnym wzrastają wraz z regularnymi zabiegami masażu. Dodatkowo warto zastosować regularne odstępy czasowe zabiegów. 

Wnioski. 

Pistolet Sportowca - masaż wibracyjny jest formą terapii, która wpływa na redukcję tkanki cellulitowej, jędrność skóy, zmniejszenie bolesnych, sztywnych mięśni. Przyczynia się do poprawy zakresu ruchomosci w stawach, uwodnienia powięzi, redukcji obrzeków limfatycznych. Relaksuje ciało, wpływa na poprawę ogólnego samopoczucia.